Jarraian ikusten duzuna screenlet gutxi batzuekin egindako proba bat da:

Screenletak instalatu eta erabiltzen hastea oso erraza da. Oraingoz interfazea ingelesez dagoen arren, erabilera ez da konplexua, oso intuitiboa delako.

Screenletak instalatzeko, ireki "Ubunturen software-biltegia" eta bilatu bertan "Screenlets". Emaitza bakarra azalduko zaizu: instalatu. Instalazioa bukatu ostean, hemen aurkituko duzu aplikazioa: Aplikazioak > Gehigarriak > Screenlets.

Agertuko zaizun leihoa screenlet-en konfiguratzailea da. Bertan dauzkazu screenlet desberdin ugari, eta bat aukeratu ostean "Launch/Add" sakatu ezkero mahaigainean bistaratuko da. Saguarekin nahi duzun posiziora eraman dezakezu, eta eskumako botoiarekin klik egin ezkero screenletaren propietateak eta ezarpenak aldatzeko aukera izango duzu: tamaina, itxura, portaera,...

Ikertu eta saltseatu, seguru gustoko screenlet batzuk aurkituko dituzula! Gainera, hasieran agertzen zaizkizunekin nahikoa ez baduzu, helbide honetan gehiago daude: http://screenlets.org/index.php/Category:UserScreenlets. Batzuk oso interesgarriak gainera, adibidez Google Maps-ena.

Ubuntun oso erraza da leiho bat beti goian mantentzea. Egin beharreko gauza bakarra leihoaren titulu-barran saguaren eskumako botoiarekin klik egin, eta agertuko zaizun menuan "Beti goian" aukeratzea da.

Oso interesgarria da, adibidez, lan egin bitartean bideo bat ikusteko, edo dokumentu batetik bestera informazioa kopiatzeko.

Zer da Live CDa

Ubunturen mahaigaina eta menuak

Ubunturen mahaigaina Windowsenarekin alderatuta apur bat desberdina da, baina gauza bakoitzak zertarako balio duen oso erraz ulertzen da, eta hasierako desorientazio sentsazioa berehala ahaztuko duzue, benetan erosoa eta erabilerraza delako.

Goiko panela

Goiko panelean, ezkerrean, hiru menu daude, Windowsen Hasi menuaren ordezkoak:

1. Aplikazioak: programa edo aplikazio guztiak hemen agertzen dira instalatu ostean, kategoriaka sailkatuta daude (grafikoak, jokoak, soinua eta bideoak,...). Ubunturen software-biltegia ere hemen dago. Aurrerago azalduko da zer den software-biltegi hau.
2. Lekuak: izenak berak dio: leku guztietara joateko menua da hau, zuen karpetak, diskoak, sarea... Bilatzailera ere hemendik sar zaitezkete.
3. Sistema: hemen daude konfiguraziorako aukera guztiak. Hobespenak menuaren barruan itxura bezalako ezarpenak aldatzeko aukerak, eta Administrazioa menuaren barruan aukera garrantzitsuagoak. Laguntza ere hemen lortu dezakezue.

Goiko panelaren eskumaldean, berriz, adierazleak daude. Sistemari buruzko informazio ugari ematen dute, adibidez:

• Konexioak kudeatzeko adierazlea: haririk gabeko sare batera konektatzeko hemen aukeratu behar duzue sarea, eta seinalearen intentsitatearen berri ere ematen du beste gauza batzuen artean.
• Bolumenaren adierazlea: soinuen bolumena zein mailatan dagoen adierazten du, aldatzeko aukera ematen duelarik. Gainera, bertatik musika erreproduzitzeko aplikazioak zabaldu eta kontrolatu daitezke.
• Mezularitzaren adierazlea: email berriak iristen direnean, txat mezu berri bat bidaltzen dizuetenean, Twitterreko sarrera berri bat dagoenean,... jakinarazten dizu. Sare sozialen adierazlea da, eta sare sozialetako kontuak kudeatu daitezke bertatik.
• Erabiltzailearen adierazlea: erabiltzaile-izena erakusten du, eta txat egoera zehazteko aukera eman ere bai.
• Saioaren adierazlea: ordenagailua itzali, berrabiarazi, saioz aldatu,...

Beheko panela

Beheko panela ere oso sinplea da. Ezkerreko ertzean mahaigaina erakusteko botoia dago, leiho asko zabalik daudenean denak batera ikonotzeko. Honen segidan irekita dauden leihoen zerrenda, Windowsen bezala, baina hobekuntza batekin: leihoak lekuz aldatu daitezke, nahi bezala ordenatuz. Azkenik, zakarrontzia eta mahaigainez aldatzeko applet-a daude. GNU/Linux sistema (ia?) guztietan bezala, Ubuntun mahaigain bat baino gehiago erabili dezakezue, egiten ari zaretena hobeto antolatu ahal izateko. Hasiera batean lau mahaigain daude, eta applet honekin batetik bestera joan zaitezkete.

Mahaigaina

Ubunturen mahaigainak ez dauka misteriorik. Aipatzeko gauza bat da disko bat konektatzen duzun bakoitzean, ikono bat gehituko dela mahaigainera, diskora zuzenean bertatik sartzeko aukera emanez. Mahaigaineko atzeko-planoa aldatzeko saguaren eskumako botoiarekin klikatu eta "Aldatu mahaigainaren atzeko planoa" aukeratu besterik ez duzu egin behar.

Oinarrizko aplikazioak

Ubunturen software-biltegia

Izenak dioen bezala, softwarearen (programak, aplikazioak) biltegi bat da. Ubunturako aplikazio ia-ia guztiak bertan daude, eta bertatik instalatu daitezke klik bakarrarekin. GNU/Linuxen (eta bereziki Ubunturen) ezaugarri interesgarrienetako bat da software-biltegiena.

Konpara dezagun softwarea instalatzeko modu hau Windowsekoarekin:

• Windows:

1. Lortu nahi duzuna egiteko zein aplikazio erabili daitekeen begiratu, Interneten foroetan eta lagunartean galdetuta.
2. Aplikazioa dendan erosi edo Interneten bilatu: ordaindu eta ilegalki krakeatu funtziona dezan.
3. Programa zure ordenagailuan instalatu. Internetetik deskargatu baduzu, ez daukazu inongo ziurtasunik aplikazioa instalatzean gertatuko denaz: deskargatu duzuna birus bat izan daiteke, eta zure ordenagailuan edozer gauza egin.

Ondorioz, denbora mordoa galdu duzu, Interneten begira ibili behar izan zara eta gainera ez duzu inongo segurtasunik...

• Ubuntu:

1. Software-biltegia zabaldu, bilatzailean idatzi bilatu nahi duzuna, eta klik egin "Instalatu" botoian.

Aplikazio bakoitzari buruzko informazioa, pantaila-argazki bat eta webgunerako lotura aurkituko duzu gainera, zalantzarik ez izateko instalatzen ari zarenari buruz.

Baina garrantzitsuena da software-biltegiko aplikazio guztiak erabat seguruak direla, banan-banan egiaztatzen direlako.

Gainera, laster aplikazio bakoitzaren alboan izarren bitartez bere puntuazioa azalduko da, eta baita erabiltzaileen iritziak ere.

Totem film-erreproduzitzailea

Edozein bideo, pelikula eta DVD erreproduzitzen du (eta musika ere bai). Ubuntuk hasieratik dakartzan aplikazio guztiek bezala, interfaze sinplea eta erabilerraza dakar.

Ezaugarri nagusiak:

• Kontrolak ezkutatzeko aukera
• Erreprodukzio-zerrenda
• Audio pista desberdinak erabiltzeko aukera (hizkuntza desberdinak pelikuletan)
• Azpitituluak automatikoki kargatzeko aukera, bideoaren izen bera daukaten fitxategietatik
• Internetetik azpitituluak deskargatzeko aukera, bideoaren datuak erabilita
• Youtubeko bideoak ikusteko, eta arrastatuz ordenagailuan gordetzeko aukera
• Pantaila-argazkiak ateratzeko aukera

Rhythmbox musika-erreproduzitzailea

Musika erreproduzitzeko aplikazioa.

Ezaugarri nagusiak:

• Musika inportatzeko aukera
• CD eta MP3etatik musika entzuteko aukera
• Abestien informazioa (metaetiketak) editatzeko eta abestiak puntuatzeko aukera
• Musika dendak, liburutegiak, irratiak, erreprodukzio-zerrendak, podcastak,...
• Ubuntu One musika-dendarekin integrazioa
• Abestien hitzen deskarga

Firefox web nabigatzailea

Interneten nabigatzeko aplikazio ezaguna. Ezaugarri ugari ditu, eta gainera hedagarria da, milaka gehigarri daudelako edozer egin ahal izateko Firefoxekin. Erabilerraza, bizkorra eta segurua da.

Transmission bittorrent bezeroa

P2P deskarga-sareetarako bezeroa.

Pitivi bideo-editorea

Bideoak editatzeko aplikazio sinplea, Movie Makerren estilokoa. Efektuak eta oinarrizko funtzionalitateak ditu.

Brasero disko-grabatzailea

CD eta DVDak modu errazean grabatzeko aplikazioa (Nero bezala). Audio edo datu diskoak grabatu daitezke, eta irudiak (iso, img) ere bai beste aukera batzuen artean.

OpenOffice.org (eta aurrerantzean LibreOffice)

Microsoft Officen baliokidea: testu-editora, aurkezpenak, kalkulu-orriak,... forrmatu ireki eta estandarrak erabiltzen ditu.

Hala ere, Microsoften formatuekin bateragarria da, hau da, MsOfficen sortutako dokumentuak OpenOfficekin zabaldu daitezke, nahiz eta elementu batzuk posizioz/itxuraz aldatuta agertuko diren. MsOfficen bertsioen artean ere bateraezintasunak daudela kontuan hartuta, ez da gutxi!

Open Document formatu estandarraren alde egiten du, hemendik aurrera gero eta administrazio publiko gehiagok eta erakunde ugarik erabiliko duten formatua, eta orain Microsoft Office ere onartzen hasi dena.

Ondoren datozen aplikazioak ez datoz hasieratik instalatuta Ubuntun, baina software-biltegitik oso erraz instalatu daitezke, eta oso interesgarriak dira.

The GIMP

Irudi-editore profesionala. Photoshop ezagunaren estilokoa da, eta efektu ugari dakartza... erabiltzen jakin behar.

Inkscape

Irudi bektorialak editatzeko aplikazio osatua, Adobe Illustratorren estilokoa. Adibidez, Ubuntu ikastaroko kartelak Inkscape erabilita sortu genituen. Emaitza oso ikusgarriak lortu daitezke oso modu errazean.

Wine

Windoserako aplikazio ugari Ubuntun (edo beste edozein GNU/Linux banaketatan) erabili ahal izateko "geruza". Photoshop, Spotify, joku ugari,... Wineri esker Ubuntun ere erabili daitezke!

Ikastaroan mahaigainaren pertsonalizazioari buruz ere hitz egin zen: efektuak, dock-ak,... baina hori beste post batean azalduko da hobeto, ikastaroan erakutsi ez zen informazioarekin batera.

Ezer baino lehen, argi utzi nahi ditugu hiru puntu:

• Ez gara ebangelistak
• Ez gara saltzaileak
• Ez gara laguntza zerbitzua

Hau argituta, azalpenekin has gaitezke. Beraz, zer da Ubuntu? Ubuntu sistema eragile bat da.

Zer da sistema eragilea?

Sistema eragilea da ordenagailu bat pizterakoan martxan jartzen dena, erabiltzailea eta ordenagailuaren artean dagoena.

Sistema eragilearen gainean daude aplikazioak: nabigatzailea, bideo-erreproduzitzailea, testu-editorea,...

Merkatuan sistema eragile ugari daude, gehienek bat edo asko jota bi ezagutzen badituzte ere. Horietako batzuk hauek dira:

• Microsoft makrokonpainiaren Windows, hedatuen dagoena.
• Apple makrokonpainiaren Mac OS X.
• GNU/Linux munduko sistema eragileak: SuSE, Debian, Fedora, eta beste askoren artean Ubuntu.

Ubuntu da gure aukera. Hain ezaguna den Windowsen alternatiba librea, doakoa eta kalitatezkoa.

Baina... zergatik doa aurretik Windows, doako alternatiba kalitatezko bat dagoenean?

Zein da Windowsen garaipenaren sekretua?

Windowsek garaipenerako bidea erabat zabalik dauka saltzen diren ordenagailuen ia %100ak sistema eragilea hau daukalako hasieratik instalatuta. Eta zergatik gertatzen da hau? Oso erraza da:

Microsoft konpainia erraldoi bat da, diru mordoa daukana, eta ondorioz diru hori erabil dezake fabrikatzaileekin akordioak lortu eta ordenagailu guztietan aurrez Windows instalatzeko. Honela, gainera diru gehiago lortzen du, bere presioa handitzeko ahalmena lortuz.

Baina Windowsek arazo ugari ditu: erroreak, pantaila urdinak, birusak, segurtasun arazoak, kostu altua,... Horregatik, guk beste alternatiba baten alde egiten dugu: Ubuntu da gure aukera.

Zer da Ubuntu?

Ubuntu da...

• erabilerraza
• kalitatezkoa
• dohainik
• euskaraz
• segurua
• software librea

Zer da software librea?

Software libreak 4 oinarri nagusi ditu:

Askatasuna...

1. aplikazioa erabiltzeko (edozein helbururekin, edonola)
2. kodea ikusi eta aldatzeko
3. ingurukoekin partekatzeko
4. aldaketak argitaratu eta komunitatea sortzeko

Software librea zer den azaltzen duten web ugari daude sarean, baina adibide honekin argi ikus dezakezue teknologiaren eboluzioari egiten dion onura:

Automobilgintzaren istoria hartuko dugu oinarritzat. Orain urte asko sortu zuten Ford-en lehenengo autoa (...datu hau ez dakit zuzena den, baina ez da garrantzizkoa): Ford Model T. Hasiera gisa automobil hau hartuta, software pribatiboarekin eta librearekin gertatuko litzakeena azalduko dizuegu:

• software pribatiboa: hasierako auto honi ezin zaio kapota zabaldu, sortu duen enpresak ez du nahi gainontzekoek autoaren funtzionamendua ulertzerik, eta ondorioz automobilgintzako enpresa bakoitzak gauzak hasieratik asmatu behar ditu, ondorioz, gaur egun autoen teknologia 70. hamarkadakoa izango litzake.
• software librea: autoaren motorra eta egitura edonork ikus dezake, eta enpresen arteko konpetentziari esker ikerkuntzarekin teknologiak izugarri eboluzionatu du, eta gaur egun Mercedes SLS AMG moduko kotxazoak dauzkagu.

Adibide honekin argi ez badaukazue, hona hemen bideo bat, oraingoan pastelgintza gaitzat hartuta (eta erderaz...):

TO BE CONTINUED...

Oraindik denboraz zabitza ikastarora apuntatzeko. Idatzi email bat ubuntu@eskohitza.com helbidera.